ಚಂದ್ರಾ- ದಾವ್ಣೆರ್ ಇಂಡಿಯಾಯೀ ಸೆರ್ವಾಲೆಂ :
ಚಂದ್ರಾಕ್ ಉಪಗ್ರಹ್ ದಾಡ್‌ಲ್ಯಾ ಪಾಂಚ್ ದೇಶಾಚಾ ಪಟ್ಟೆಕ್ ಇಂಡಿಯಾಯೀ ಸೆರ್ವಾಲ್ಯಾ ಭರಿ ಜಾಲೆಂ. ಭಾರತಾನ್ ಹೆಂ ಸಾಧನ್ ಕರ್‍ಚ್ಯಾ ಪನ್ನಾಸ್ ವರ್ಸಾಂ ಆದಿಂಚ್ ರಶಿಯಾನ್ ಆನಿಂ ಅಮೆರಿಕಾನ್ ಆಸಲಿಂ ಪ್ರಯೋಗಾಂ ಕೆಲ್ಲಿಂ. ರಶಿಯಾಚೆಂ ಲೂನಾ-2 , 1959 ಂತ್‌ಚ್ ಚಂದ್ರಾರ್ ಪಾವ್‌ಲ್ಲೆಂ. ಹಾಚೆ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಅಮೇರಿಕಾಚಿಂ ರೇಂಜಾರಾಂ, ಸರ್‍ವೆಯಾರಾಂ ಮ್ಹುಳ್ಳಿಂ ಸಬಾರ್ ಮೊಳ್ಬಾ-ತಾರ್‍ವಾಂ (Spacecrafts) ಚಂದ್ರಾ ಥಂಯ್ ಪಾವ್ಲ್ಯಾಂತ್. 1969 ಥಾವ್ನ್ 1972 ಮ್ಹುಣಾಸರ್ , ಅಪ್ಲ್ಯಾ ಅಪೊಲ್ಲೊ ಮಿಷನಾಂ ವರ್ವಿಂ ಅಮೆರಿಕಾನ್ 6 ಪಾವ್ಟಿಂ ಮನ್ಶ್ಯಾಕ್ ಚಂದ್ರಾರ್ ದೆವೊವ್ನ್ , ತಾಂಚಿ ದೂಳ್ ಆನಿ ಮಾತಿ ಹಾಡ್ನ್‌ಯೀ ಜಾಲ್ಯಾ. ಹಾಚಾಕೀ ಮುಕಾರ್ ಗೆಲ್ಯಾ ರಶಿಯಾಗಾರಾನಿಂ , ಲೂನಾ ಮಿಷನಾ ದ್ವಾರಿಂ ಭುಂಯ್ಚೆರ್ ಬಸೊನ್ಂಚ್ ರೊಬೊಟಾಂಕ್ ದಾಡ್ನ್ ಚಂದ್ರಾಚಿ ಮಾತಿ ಹಾಡ್ಲಿಯೀ ಆಸಾ. ತಾಂಚಿಂ ರೊಬೊಟಾಂ ವರ್ಸಾಂಗಟ್ಲ್ಯಾನ್ , ಚಂದ್ರಾರ್ ಚಲ್ಲಿಂ ಘಡಿತಾಂಯೀ ಆಸಾತ್. ಆಶೆಂ 1959 ಥಾವ್ನ್ 1976 ಮ್ಹುಣಾಸರ್ ಹ್ಯಾ ದೋನ್ ದೇಶಾಚಿಂ ಸುಮಾರ್ 65 ಮೊಳ್ಬಾ-ತಾರ್‍ವಾಂ ತೆದೊಳ್‌ಚ್ ಚಂದ್ರಾಕ್ ಪಾವ್‌ಲ್ಲಿಂ. ಹಾಚ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್, ಹಾಂಚಿ ದೀಷ್ಟ್ ಮಂಗಳ್, ಶುಕ್ರ್ ತಸಲ್ಯಾ ಗ್ರಹಾಂ ವಯ್ರ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ಚಂದ್ರಾ ವಯ್ಲೆ ಪ್ರಯೋಗ್ ಥಂಯ್‌ಚ್ ರಾವ್‌ಲ್ಲೆ.
1990 ಂತ್ ಜಪಾನಾನ್ ಹಿಟೆನ್(Hiten) ಮ್ಹುಳ್ಳೆಂ ಮೊಳ್ಬಾ-ತಾರುಂ ದಾಡ್ನ್ ಚಂದ್ರಾಕ್ ದುಸ್ರೆಂ ಇನ್ನಿಂಗ್ಸ್ ಆರಂಭ್ ಕೆಲ್ಯಾರೀ, ತವಳ್ ಮ್ಹುಣಾಸರ್ ಏಕ್ ಗಂಭೀರ್ ಉದ್ದೇಶಾನ್ ಖಂಚಾಯ್ ದೇಶಾನೀಂ ಹಿಂ ಪ್ರಯೋಗಾಂ ಕರುಂಕ್ ನಾಂತ್. ಹಿಂ ಪ್ರಯೋಗಾಂ ಫಕತ್ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಖಾತಿರ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಬರಿಂ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿಂ. ಪುಣ್ ಸೋವಿಯಾತ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಅಮೆರಿಕಾನ್ ಅಸಲ್ಲೆಂ ಏಕ್ ಗಂಭೀರ್ ಮೇಟ್ ಕಾಡ್ಲೆಂ. 1994 ಂತ್ ಅಮೆರಿಕಾನ್ ಕ್ಲೆಮೆಂಟೈನ್ ಮ್ಹುಳ್ಳೆ ಮೊಳ್ಬಾ ತಾರುಂ ಪರತ್ ಚಂದ್ರಾಕ್ ದಾಡ್ಲೆಂ. ತೆಂ ಚಂದ್ರಾಚಿ ಸರ್‍ವೆ ಕರ್ನ್ ಆಸ್ತಾನಾ , ತಾಚಾ ದಕ್ಷಿಣ್ ಧ್ರುವಾಂತ್ ಐಸಾ ತಸಲಿ ವಸ್ತ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿ ದಿಸ್ಲಿ. ವಿಗ್ಯಾನಿನಿಂ ತೆಂ ಉದ್ಕಾ-ಐಸ್ ಮ್ಹುಣ್ ಚಿಂತ್ಲೆ. ಪುಣ್ ತೆಂ ನಿಘಂಟ್ ಕರುಂಕ್ ತೆದೊಳ್ ಜಾವ್ನಾ. ಚಂದ್ರಾರ್ ಉದ್ಕಾಚೆಂ ಏಕ್ ರೂಪ್ ಆಸೊಂಕ್ ಪುರೊ ಮ್ಹುಣ್ ಚಿಂತ್‌ಲ್ಯಾ ನಾಸಾನ್ ಪರತ್ 1998 ಂತ್ ಲೂನಾರ್ ಪ್ರಾಸ್ಪೆಕ್ಟಾರ್ ಮ್ಹುಳ್ಯಾ ಅಂತ್ರಾಳ್-ತಾರ್‍ವಾಕ್ ತ್ಯಾಚ್ ಜಾಗ್ಯಾರ್ ದಾಡ್ನ್ ಸೊದ್ನಾಂ ಕೆಲ್ಯಾರೀ , ಉದ್ಕಾ ಲಕ್ಷಣಾಂ ದಿಸೊನ್ ಯೆವ್ನಾಂತ್. ಹಾಚಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ 2003 ಂತ್ ESA (European Space agence) ನ್ SMART-1 ಅನಿಂ 2007 ಂತ್ ಚಿಣ್ಕಾರಾನಿಂ ಚಾಂಗ್ -1 ಮುಳ್ಳಿಂ ಅಂತ್ರಾಳ್ ತಾರ್‍ವಾಂ ಚಂದ್ರಾಕ್ ದಾಡ್ಲ್ಯಾರೀ ಚಡಿತ್ ಕಾಂಯ್ ಮಾಹೆತ್ ಮೆಳೊಂಕ್ ನಾ. ಅಬ್ಳೆ ಅತಾಂ ಭಾರತಾಚಿ ಸರ್ತಿ......!!
ಚಂದ್ರಾರ್ ಭಾರತಾಚೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಮೇಟ್ :
ಚಂದ್ರಾರ್ ಭಾರತಾಚೆಂ ಪಯ್ಲೆಂ ಮೇಟ್‌ಚ್ ಚಂದ್ರಯಾನ್-1 . ಆಂದ್ರಪ್ರದೇಶಾಚಾ ನೆಲ್ಲೊರ್ ಜಿಲ್ಯಾಚಾ ಶ್ರೀಹರಿಕೋಟಾ ಖುದ್ರ್ಯಾರ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಸತೀಶ್ ಧವನ್ ಸ್ಪೇಸ್ ಸೆಂಟಾರಾಂತ್ ಚಂದ್ರ್‌ಯಾನಕ್ ಕ್ಷಣ್-ಗಣನ್ ಯೆದೊಳ್‌ಚ್ ಆರಂಭ್ ಜಾಲಾಂ. PSLV-11 ಮ್ಹುಳ್ಳೆಂ , 316 ಟನ್ನಾಚೆಂ ರಾಕೆಟ್ , ಭುಂಯ್ ಥಾವ್ನ್ ಸುಮಾರ್ 3,84,000 ಕಿ.ಮೀ. ಪಯ್ಸ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಚಂದ್ರಾಕ್ ಪಯ್ಣ್ ಕರುಂಕ್ ಚಂದ್ರಯಾನ್ ಅಂತ್ರಾಳ್-ತಾರ್‍ವಾಂ ಸವೆಂ ಆಯ್ತೆಂ ಜಾಲಾಂ. PSLV ಉಪ್ಯೋಗ್ ಕರ್ನ್ ಇಸ್ರೊನ್ 1993 ಥಾವ್ನ್ 2008 ಮ್ಹುಣಾಸರ್ ಯೆದೊಳ್‌ಚ್ 12, ನಿರಂತರ್ ಯಶಸ್ವಿ ಪಯ್ಣಾಂ ಕರ್ನ್ ಸಬಾರ್ ಉಪಗ್ರಹಾಂ ಭೂಂಯ್ ಕಕ್ಷೆಕ್ ಪಾವಯ್ಲ್ಯಾಂತ್ .
ಚಂದ್ರ್‌ಯಾನಾ ಖಾತಿರ್ ಮ್ಹುಣೊನ್ ವಿಶೇಶ್ ವಿನ್ಯಾಸ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ PSLV ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಹಂತಾತ್ ಅಂತ್ರಾಳ್-ತಾರ್‍ವಾಕ್ 240 ಕಿ. ಮೀ ಪಯ್ಸ್ ಆಸ್‌ಲ್ಯಾ ಕಕ್ಷೆರ್ ಬಸಯ್ತಾ. ಹಿ ಕಕ್ಷಾ 24,000 ಕಿ.ಮೀ ಮ್ಹುಣಾಸರ್ ದೀರ್ಘ್ ಆಸ್‌ಲ್ಯಾನ್, ಥಂಯ್ ಥಾವ್ನ್ ದುಸ್ರ್ಯಾ ಹಂತಾರ್ ಭುಂಯ್ ಸ್ಥಿರ್ ಕಕ್ಷೆಕ್(36,000 ಕಿ.ಮೀ) ವಯ್ರ್ ಹಾಡ್ತಾ. ಥಂಯ್ ಸಬಾರ್ ಪರಿಕ್ಷಾ ಕೆಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಆನ್ಯೇಕ್ ಹಂತಾಚೆಂ ರಾಕೆಟ್ ಸ್ಫೋಟ್ ಕರ್ನ್ ಚಂದ್ರಾಚಾ ವಯ್ಲ್ಯಾ 1000 ಕಿ.ಮೀ ಕಕ್ಷೆ ಮ್ಹುಣಾಸರ್ ವರ್‍ತಾತ್. ಹಾಂಗಾ ಮ್ಹುಣಾಸರ್ ಪಾವೊಂಕ್ ಸುಮಾರ್ ಪಾಂಚ್ ದೀಸ್ ಜಾಯ್ಜೆ. ತ್ಯಾ ಕಕ್ಷೆರ್,ಅಂತ್ರಾಳ್-ತಾರುಂ ಆಪ್ಲೆ ಪಾಕಟೆ ಸೊಡೊವ್ನ್ ಕಾಮ್ ಕರುಂಕ್ ಸುರು ಕರ್ತಾ. ಥೊಡ್ಯಾ ದಿಸಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಹಾಕಾ ಚಂದ್ರಾಚಾ 100 ಸಕಯ್ಲ್ಯಾ ಕಕ್ಷೆ ಮ್ಹುಣಾಸರ್ ದೆವಯ್ತಾತ್. ಆಶೆಂ ಸುಮಾರ್ ದೋನ್ ವರ್ಸಾಂ ಮ್ಹುಣಾಸರ್ ಹೆಂ ತಾರುಂ ತ್ಯಾ ಕಕ್ಷೆರ್ ಆಸ್ತೆಲೆಂ. ಹ್ಯಾ ಚಂದ್ರಯಾನಾಚೆಂ ನಿಯಂತ್ರಣ್ ಬೆಂಗ್ಳೂರ್‍ಚ್ಯಾ ಸ್ಪೇಸ್ ಕ್ರಾಫ್ಟ್ ಕಂಟ್ರೋಲ್ ಸೆಂಟಾರಾ ಥಾವ್ನ್ ಕರ್ತಾತ್. ಚಂದ್ರಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಯ್ಲೆ ಸಗ್ಳೆ ಸಂಕೇತ್ ಘೆಂವ್ಕ್ ಬೆಂಗ್ಳೂರ್ ಥಾವ್ನ್ 36 ಪಯ್ಸ್ ಆಸ್‌ಲ್ಯಾ ಬ್ಯಾಳಲು ಮ್ಹುಳ್ಯಾ ಹಳ್ಳೆಂತ್ ವಡ್ಲೆ ಎಂಟೆನಾ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕೆಲ್ಯಾತ್.
ವೆಗ್ಯಾನಿಕ್ ಉಪಕರಣಾಂ ಆನಿಂ ಜಾಗಾತಿಕ್ ಸಹಭಾಗಿತ್ವ್ :
ಹ್ಯಾ ಚಂದ್ರಯಾನ್ ಮೊಳ್ಬಾ-ತಾರ್‍ವಾರ್ ಇಕ್ರಾ ವೆಗ್ಯಾನಿಕ್ ಉಪಕರಣಾಂ (Payload) ಆಸಾತ್. ಹಾಂತ್ಲಿಂ ಪಾಂಚ್ ಸಕ್ಕಡೀ ಭಾರತಾಂತ್‌ಚ್ ತಯಾರ್ ಜಾಲ್ಲಿಂ. ಸಾಂಗಾತಾ ESA ಚಿಂ ತೀನ್ (ತಾಂತ್ಲೆಂ ಏಕ್ ಭಾರತಾಚಾ ಸಹಭಾಗಿತ್ವಾಂತ್ ತಯಾರ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ) ,ಬಲ್ಗೇರೀಯಾಚೆಂ ಏಕ್, ಅಮೇರಿಕಾಚಿಂ ದೋನ್ ಉಪಕರಣಾಂ ಆಸಾತ್.
ಭಾರತಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಉಪಕರಣಾಂತ್ಲೆಂ TMC (Terrain Mapping Camera) ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಚಂದ್ರಾಚಾ ವಯ್ಲ್ಯಾ ಲಕ್ಷಣಾಂಚೆಂ ಕಾಳ್ಯೊ-ದವ್ಯೊ 3-D ತಸ್ವೀರ್ಯೊ ದಾಡ್ತೆಲೆಂ. ಹ್ಯಾ ಮೊಳ್ಬಾ ತಾರ್ವಾಂತ್ಲೆ ದುಸ್ರೆಂ ಉಪಕರಣ್ಂಚ್ ಹೈಸಿ (Hyper spectral Imager ) . ಹೆಂ ಚಂದ್ರಾರ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಖನಿಜಾಂಶಾಚಿ ಏಕ್ ನಕ್ಷಾ ತಯಾರ್ ಕರ್ತಾ. ತಿಸ್ರೆಂ LLPR(Lunar Laser Ranging Instrument). ಹೆಂ ಚಂದ್ರಾಚ ಧರ್ಣಿ ಭಿತರ್ಲ್ಯಾ ಸ್ವರೂಪ ವಿಸ್ಯಾಂತ್ ಸಂಸೋಧ್ ಕರ್‍ತೆಲೆಂ. ಚವ್ತೆಂ HEX(High Emergency X-ray Spectrometer) . ಹೆಂ ಚಂದ್ರಾಚಾ ದ್ರುವ್ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ಆಸಾ ಮ್ಹುಳ್ಯಾ ಉದ್ಕಾಚಾ ರೂಪಾ ವಿಶ್ಯಾಂತ್ ಸಂಶೋದ್ ಕರ್‍ತೆಲೆಂ. ತಿತ್ಲೆಂಚ್ ನ್ಹಂಯ್ ಹಾಕಾ ಚಂದ್ರಾರ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲ್ಯಾಯುರೇನಿಯಾಂ ಆನಿಂ ಥೊರಿಯಾಂ ಸೊಧುನ್ ಕಾಡ್ಚಿ ಸಕತ್ ಆಸಾ. ಪುಡ್ಯಾ ದಿಸಾಂಚೆ ಇಂಧನ್ ಮ್ಹುಣ್ ನಾವಾಡ್ಲ್ಯಾ ಹೀಲಿಯಾಮ್ -3 ವಿಶ್ಯಾಂತ್‌ಯೀ ಸೊದ್ನಾಂ ಕರ್‍ತೆಲೆಂ.
ಗರ್ಜ್ ಆಸ್‌ಲ್ಲಿಗೀ ಹ್ಯಾ ಪ್ರಯೋಗಾಂಚಿ ?
ಸುಮಾರ್ ಚಾರ್‍ಸಿಂ ಥಾವ್ನ್ ಪಾಂಯ್ಶಿ ಕೊರೊಡ್ ರೂಪ್ಯಾಚೆಂ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಹೆಂ. ಯಶಸ್ವಿ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಭಾರತಾಕ್ ಏಕ್ ಗೌರವ್. ಪಯ್ಲ್ಯಾ ಹಂತಾರ್‌ಚ್ ವಿಫಲ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ತಿತ್ಲೊ ಕೊರೊಡ್ ರೂಪಯ್ ಬಂಗಾಳ್ ಕೊಲ್ಲಿಚಾ ಧರ್ಯಾಂತ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾ ಬರಿ. ಏಕದೆವಾಳಾ ಚಂದ್ರಾರ್ ಅಪ್ಟಾವ್ನ್ ಪಡೊನ್ ವಿಫಲ್ ಜಾಲ್ಯಾರ್ ಆಮ್ಚಿ ಏಕ್ ವಸ್ತ್ ಚಂದ್ರಾರ್ ಪಾವ್ಲಿನೇ ಮ್ಹುಳ್ಳೊ ಇಲ್ಲೊ ಸಮಧಾನ್. ಇತ್ಲಾರ್ ಮಹಾಭಾರತಾಚ ಏಕ್ ಘಡಿತಾಚೊ ಉಡಾಸ್ ಯೆತಾ. ಕೌರವಾಂಕ್ ಆನಿಂ ಪಾಂಡಾವಾಂಕ್ ಲಡಾಯ್ ಜಾಂವ್ಚೆ ಪಯ್ಲೆಂ, ಕ್ರಷ್ಣ ಏಕ್ ರಾಜಿ-ಸಂಧಾನಾಚಿ ಏಕ್ ಸಭಾ ಆಪಯ್ತಾ. ಪುಣ್ ಧುರ್ಯೊಧನ , ಹ್ಯಾ ವೇಳಾರ್ ಕ್ರಷ್ಣಾಕ್ ಬಾಂದುನ್ ಘಾಲಿಜೆ ಮ್ಹುಣ್ ಯೋಜನ್ ಗಲ್ತಾ. ಹೆಂ ದ್ರತರಾಷ್ಟ್ರಕ್ ಕಳೊನ್ ತೊ ರಾಗಾನ್ ಧುರ್ಯೊಧನಾಕ್ ಸಾಂಗ್ತಾ “ ಕ್ರಷ್ಣ ಕೋಣ್ ಮ್ಹುಣ್ ಚಿಂತ್ಲ್ಯಾಂಯ್ ತುವೆಂ..?? ತೊ ದೇವ್ . ತಾಕಾ ಬಾಂದುನ್ ಗಾಲ್ಚೆಂಯೀ ಆನಿಂ ಚಂದ್ರಾಕ್ ಅಪಡ್ಚೆಂಯೀ ಏಕ್‌ಚ್. ...!!!
ಚಡೊನ್ ಯೆಂವ್ಚಾ, ಟೆರೆರಿಸಮ್ ಆನಿಂ ಫ್ಯಾಸಿಸಾಂ ಮಧೆಂ ಏಕಾ ಜೆವ್ಣಾಕೀ ಕಶ್ಟ್ ಕಾಡ್ಚ್ಯಾ ಮಿಲಿಯಾನ್‌ಗಟ್ಲೆ ಲೋಕ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಹ್ಯಾ “ಜಿವ್ದಾಳಿ ಖೆಲ್ಗಾಡಿಂಚಾ” ದೇಶಾಚಾ ವಿಗ್ಯಾನಿಂಕ್ ಕ್ರಷ್ಣಕ್ ಬಾಂದ್ಚಿ ಸಕತ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾನೇ.., ತೆಮ್ ಏಕ್ great ಚ್..!!ಕಿತೆಂ ಜಾಲ್ಯಾರೀ ತಾಂಕಾಂ ಏಕ್ ಸಲಾಮ್ ಮಾರಿಜೆಚ್.........!!
*********************************************
- ಪ್ರಮೋದ್ ಜೆ. ರಾಡ್ರಿಗ್ಸ್, ಹೊಸ್ಫೆಟ್
pramrods@gmail.com
